सम्भव खड्का - समुन्नत नेपाल भन्ने शब्द आफैमा एउटा सपना हो, जसले प्रत्येक नेपालीको मुहारमा मुस्कान ल्याउने आशा बोकेको छ। यसले केवल भौतिक पूर्वाधारको विकासलाई मात्र होइन, सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक र मानसिक रूपान्तरणलाई समेत समेट्छ। यस्तै रूपमा, सम्मानित नेपाली भन्नाले केवल अन्तर्राष्ट्रिय मंचमा पहिचान बनाएका व्यक्तिहरूलाई मात्र होइन, आ–आफ्नो क्षेत्रमा इमानदार, कर्तव्यनिष्ठ र देशभक्तिपूर्ण ढंगले योगदान पुर्याउने सम्पूर्ण नेपालीहरूको समुच्चयलाई जनाउँछ। समुन्नत राष्ट्रको परिकल्पना त्यतिबेला मात्रै सम्भव हुन्छ, जब नागरिकहरू स्वयं सम्मानित र जिम्मेवार हुन्छन्। यी दुई परिकल्पनाहरू परस्परसम्बन्धित छन्। एक अर्काका आधारस्तम्भ हुन्।
नेपालको समृद्धिको यात्रा लामो र चुनौतीपूर्ण भए तापनि, सम्भावनाहरू प्रशस्त छन्। प्राकृतिक सम्पदा, युवा जनशक्ति, सांस्कृतिक विविधता, पर्यटन सम्भावना र जलश्रोतजस्ता आधारहरू देशलाई समृद्ध बनाउने मूलधार हुन्। यद्यपि यी सम्भावनालाई व्यवहारमा रूपान्तरण गर्न राजनीतिक स्थायित्व, उत्तरदायी शासन व्यवस्था, सबल नीति निर्माण, सुशासन, पारदर्शिता र नागरिक सहभागिता अनिवार्य छन्। नेपालमा विगत केही दशकयता विकासका थुप्रै योजनाहरू बनेका छन्, तर तिनको कार्यान्वयनमा देखिएको कमजोरीले देशको समुन्नतिको गति सुस्त बनाएको छ।
समुन्नत नेपालको कल्पना केवल उच्च भवनहरू, चौडा सडक, वा अत्याधुनिक प्रविधिहरूको उपलब्धतासम्म सिमित छैन। समुन्नतिको अर्थ हुन्छ—समान अवसर, समावेशी विकास, न्यायपूर्ण समाज र नागरिकको गुणस्तरीय जीवन। गाउँदेखि सहरसम्म शिक्षाको पहुँच, गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा, रोजगारीको अवसर, सामाजिक सुरक्षाको प्रत्याभूति र सुरक्षित जीवनशैली नै समुन्नतिको वास्तविक आधार हो। यसर्थ, नेपालको समृद्धि केवल सरकारको प्रयासमा मात्र सिमित हुनु हुँदैन, यसमा आमनागरिकको सक्रिय सहभागिता, इमानदार प्रतिबद्धता र एकजुटता आवश्यक छ।
सम्मानित नेपालीको परिभाषा समयानुसार फरक हुनसक्छ, तर यसको सार सदैव एउटै हुन्छ—आफ्नो कर्तव्यप्रति निष्ठावान व्यक्ति जसले समाज र राष्ट्रप्रति उत्तरदायित्व बहन गर्दछ। सम्मान केवल विदेशी भूमिमा सफलता हासिल गरेवापत प्राप्त हुने उपाधि होइन, सम्मानित नेपाली भन्नाले गाउँमा शिक्षाद्वारा परिवर्तन ल्याउने शिक्षक, निस्वार्थ सेवामा लाग्ने स्वास्थ्यकर्मी, कृषिमा नवीनता ल्याउने किसान, इमानदार श्रमिक, उद्यमशील युवा, र समाज रूपान्तरणमा लागिपरेका हरेक नेपालीलाई जनाउँछ। जब प्रत्येक नेपाली आफ्नो ठाउँमा प्रतिबद्ध भएर लाग्छ, तब त्यो समाज स्वतः सम्मानित बन्छ र त्यही समाजले राष्ट्रलाई उचाइमा पुर्याउँछ।
सम्मान प्राप्त गर्नका लागि आवश्यक छ—शिक्षामा सुधार, चेतनाको विकास, नीति–नियमको पालना र इमानदार आचरण। नेपाली नागरिकले देशभित्रै अवसर खोज्न सक्ने वातावरण सिर्जना गर्नु अत्यावश्यक छ, ताकि प्रतिभा पलायन रोकिन सकोस्। यस्तै, श्रम, सीप र इमानको सम्मान हुनुपर्छ, जसले गर्दा विदेशमा जाने नेपाली श्रमिकले पनि आफ्नो पहिचानमा गौरव गर्न सकून्। सम्मानित नेपाली भन्नाले केवल राष्ट्रिय झन्डा बोकेर अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता जित्ने खेलाडी मात्र होइन, गाउँघरमा कर्मठताका साथ जीवन यापन गर्ने आम नागरिक पनि हुन्।
देशको समुन्नति र नागरिकको सम्मानबीचको सम्बन्ध गहिरो छ। जब राष्ट्र बलियो बन्छ, नागरिकको सम्मान आफैँ बढ्छ। अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालीको पहिचान सकारात्मक रूपमा उभिनुको लागि राष्ट्र स्वयं सशक्त हुनुपर्छ। विदेशमा काम गर्ने नेपालीहरूले नेपाललाई चिनाउने एउटा माध्यम हो, तर उनीहरूका अधिकार सुरक्षित नभएसम्म, उनीहरूले सम्मानित जीवन बिताउन सक्दैनन्। त्यसैले, समुन्नत नेपालको अवधारणा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा नेपालीको इज्जत र सुरक्षित भविष्यसँग जोडिएको छ।
वर्तमानमा, नेपाली युवाहरूले नवप्रवर्तन, स्टार्टअप, डिजिटल प्रविधि, कृषि, पर्यटन, शिक्षा र अन्य थुप्रै क्षेत्रमा उल्लेखनीय काम गरिरहेका छन्। उनीहरूकै प्रयासबाट नेपाल समुन्नत हुने दिशामा अघि बढ्दैछ। साना–साना परिवर्तनहरूले ठूलो प्रभाव पार्न सक्छन्, र जब प्रत्येक नेपाली आफ्नो ठाउँबाट इमानदार पहल गर्छ, तब त्यो परिवर्तनले राष्ट्रिय रूप लिन्छ। यस्ता परिवर्तनलाई प्रोत्साहन गर्न सरकारले नीतिगत समर्थन, लगानी, र पूर्वाधार निर्माणमा ध्यान दिनुपर्छ।
नेपालको समुन्नति र नेपालीको सम्मानको यात्रा केवल आर्थिक मापकमा मात्र आधारित हुँदैन। त्यसका लागि सामाजिक न्याय, लैंगिक समानता, मानव अधिकारको संरक्षण, सांस्कृतिक विविधताको सम्मान, र प्रकृतिप्रतिको उत्तरदायित्व पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण छन्। सामाजिक समावेशिता र सहिष्णुताले मात्र स्थायी विकास सम्भव हुन्छ। विविधतामा एकता नै हाम्रो बलियो पक्ष हो, जसले राष्ट्रिय एकता सुदृढ गर्छ र समृद्धिको जग बसाल्छ।
समाजमा व्याप्त भ्रष्टाचार, असमानता, बेरोजगारी, हिंसा र विभेदजस्ता समस्याहरूको समाधान नगरेसम्म समुन्नतिको सपना अधुरो रहन्छ। त्यसका लागि हरेक नेपालीले आफ्नो कर्तव्यलाई जिम्मेवारीपूर्वक बुझ्न आवश्यक छ। बालबालिकाको शिक्षादेखि वृद्धको सम्मानसम्मको प्रत्येक पक्षले समुन्नत नेपालको संकेत गर्छ। समाजमा सभ्यता, नैतिकता, र करप्रतिको जिम्मेवारीले पनि राष्ट्र समृद्ध हुन्छ।
अन्ततः, समुन्नत नेपाल र सम्मानित नेपाली भन्ने परिकल्पना केवल नारा होइन, यो जीवन पद्धति हो। जसमा प्रत्येक नेपालीले आफूलाई परिवर्तनका वाहकको रूपमा देख्नुपर्छ। जब हामी हाम्रो सानो व्यवहार, सोचाइ र काम गर्ने तरिकालाई सुधार गर्छौं, तब राष्ट्र स्वतः समुन्नतिको बाटोमा अघि बढ्छ। आजको पुस्ताले इमानदारी, परिश्रम र देशभक्तिको मूल्य अँगालेमा मात्रै भोलिको नेपाल स्वाभिमानी र समुन्नत बन्न सक्छ। यही सोच, चेतना र कर्मले नेपालको भविष्य उज्यालो बनाउनेछ।
